به طور کل در قضیه طف با چند گروه مختلف با ماهیاتی متفاوت مواجهیم که هر یک از آنها نماینده طیفی از لایه های همیشگی اجتماع مسلمانان در همه اعصار می باشند و البته امروز بر آنیم تا به بررسی گروه حاکمان جور و تابعان آنها بپردازیم و از خدا یاری میجویم انه خیر ناصر و معین.
در تنبیه نخست برانیم تا عوامل به انزوا رفتن نیکان و صالحان را بررسی نمائیم: اولین عامل رویگردانی مردم از نیکان و صالحان جهل آنان به مواضع حق و حدود و ثغور آن است هر گاه در جامعه ای عرصه بر نیکان و فرزانگان تنگ گردد زمام امور به دست فاجران و طالحان افتاده و سیر قهقرائی جامعه آغاز خواهد گردید و البته شناخت حق مستلزم بصیرتی عمیق و بصیرت حق شناس نیز حاصل ایمان قلبی و پایدار به دین الهی و دغدغه خدامحور برای تحقق دین خدا میباشد و البته بر این مدعا کریمه شریفه: "والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا"دلالت دارد. شناخت راه و مسیر که همان بصیرت اجتماعی و مهارت وظیفه شناسی است معلول دغدغه هدفمند و عملی برای تحقق دین خداست و پرواضح است که فقط ایمان قلبی و راسخ به مجاهده می انجامد و فرموده اما حسین علیه السلام که: "مردم بنده دنیایند و دین جز لقلقه ای بر زبانشان نیست پس آنگاه که با بلا آزمایش شوند دیندارن حقیقی چه کم خواهند شد" شاهد این مدعاست.
دیروز با یکی از نوسالکان خوش اقبال محفوف عنایات رضوی و هدایات علوی در مسنجر گفتگوئی داشتم و بحث میکردیم که متدینی که تاب رویگردانی اجتماع از خویش را نداشته و هنر شنا برخلاف جریان آب را فرانگرفته باشد نخواهد توانست در ازمایش های الهی ولایت مدارانه انجام وظیفه کند آنکه در یک مسئله کوچک مانند حفظ ظاهر شرعی وامانده چگونه در موافقت عمل و حرکت با خواست الهی موفق خواهد شد وانگهی کریمه "ولا یلومون فی الله لومة لائم" نشان از رسوخ ایمان مجاهدان و مقابله عرف دنیا پرستان با آنان دارد.
در عصر حضور نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله عموم مسلمانان در جهادها شرکت کرده و اختلاف چندانی نداشتند ولی این نبود مگر از این جهت که جو غالب پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله اقتضا میکرد لیکن آنان که بذر ایمان راستین در دلشان جوانه نزده بود پس از فوت انحضرت و امتحان الهی در دوسویه شدن جو جامعه نتوانستند استقامت ورزیده و سختیهای جانب حق را به جان خرند آری پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام و یروز واقعه سقیفه آنان که به مسلمانی جو پذیر خویش دلخوش بودند در پاسخ به امیرالمومنین که برای اتمام حجت درخواست یاری داشتند پاسخ می دادند که "الآن سقیفه اتفاق افتاده و اگر پیش از ان می آمدی یاریت مینمودیم" و این نبود مگر از سستی ایمان که حاضر به صرف هزینه برای جریان حق نشده مرعوب جو غالب جامعه شدند ما نیز باید به هوش باشیم آندم که در ثبوت ایمان نکوشیده به حکومت شیطان نفس و ظلمت جهل درون دلخوش باشیم نخواهیم توانست به مقام مجاهدین راه یافته از هدایت الهی که همان بصیرت است بهره گیریم.
نتیجه مطابقت با جو و همراهی با وضعیت موجود همانا به انزوا رفتن صالحان و به قدرت رسیدن ظالمان خواهد بود و حکومت ظالمان منجر به اتراف گشته و فرهنگ اتراف نیز محبت شدید دنیا و مقدم گزینی دنیا بر آخرت توسط مردمان را در پی خواهد داشت.
از دیگر خصوصیات حکومت طاغوتیان در صدر اسلام که منجر به واقعه طف شد دگرگون شدن ارزشهاست. حاکمان جور اگر بخواهند به سنت پیامبر وفادار باشند به کام خویش نمی رسند و اگر بخواهند آشکارا سنت نبی را رد کنند با ادبار جامعه روبرو خواهند شد بنابراین به وارونه ساختن مفهوم ارزشها روی می آورند و در نتیجه در جامعه معروف از منکر بازشناخته نشده فضیلتهای انسانی رخت برخواهند بست.
فعلا به همین مقدار بسنده کرده و ادامه مباحث را به فرصتی فراختر وا می نهم